حقوق مادی و معنوی در چاپ کتاب

وقتی کتابی (فارغ از نوع محتوای آن) به رشته تحریر در‌می‌آید، می‌بایست ضوابطی وجود داشته باشد که به واسطه آن ضوابط حقوق مادی و معنوی مولف، انتشارات و دست اندرکاران مهم در تولید این کتاب رعابت شود. ضوابط حقوقی تعیین شده برای پدیدآورندگان آثار علمی و اشاعه کنندگان آنها حقوق مادی و معنوی است. در این مطلب به شرح و بسط حقوق مادی و معنوی در فرآیند چاپ کتاب و انتشار آن می‌پردازیم.

برای ثبت سفارش چاپ کتاب روی این لینک کلیک نمایید

حقوق مادی و معنوی در چاپ کتاب

منظور از حقوق معنوی در چاپ کتاب دستمزدی است که مولف یا مترجم و ناشر به جهت پدیدآوردن و اشاعه و نشر کتاب دریافت می‌کنند. در تمام دنیا وقتی پدیدآورنده‌ای کتابی را تولید می‌کند جهت انتشار آن با ناشرینی ارتباط برقرار می‌کند. در این ارتباط شرایط و ضوابط مختلفی وجود دارد که طرفین بر اساس آنها با یکدیگر تفاهم می‌کنند. حقوق مادی هم متعلق به پدیدآورنده‌ است و هم متعلق به ناشر کتاب. معمولاً ناشرین از روشهای مختلفی برای ارایه حقوق مادی استفاده می‌کنند. برحسب نوع کتاب و یا مولف و موارد دیگر، شاید ناشر در آغاز وجهی کلی به مولف ارایه کند و حقوق مادی اثر را تا انتها به مالیکت خود درآورد. یا ممکن است ناشر و مولف یک قرارداد درصدی داشته باشند. در این قرارداد درصدی برحسب قیمت کتاب و تعداد تیراژ تصمیم گیری می‌شود. برای مثال اگر ۱۰ درصد از کل فروش برای مولف باشد حقوق مادی مولف به این صورت حساب خواهد شد که ۱۰ درصد ضربدر قیمت کتاب و تعداد تیراژ خواهد شد و نهایتاً عدد بدست آمده درصد فروش کتاب خواهد شد که می‌بایست به مولف پرداخت شود.

حق بعدی یک اثر، حق معنوی می‌باشد. حق معنوی غیرقابل انتقال می‌باشد و حتی درصورت موافقت پدیدآورنده‌ برای انتقال اثر به شخص دیگر نمی‌توان فرد جدید را دارای حق معنوی نسبت به کتاب دانست. حق معنوی به ویراستاران، صفحه‌آرا و افرادی که در تهیه کتاب نقشی مشابه با افراد ذکر شده داشتند این اجازه را می‌دهد که درباره کتاب اظهار نظر کنند. به این افراد حق کپی رایت تعلق نمی‌گیرد اما می‌توانند درباره محتوای کتاب به فراخور سوالاتی که در تخصص آنها ایراد می‌شود پاسخ‌ دهند و یا اظهار نظر  کنند.

بسیاری از مولفان این سوال را بارها مطرح نموده‌اند که حقوق مولف تا چه زمانی برحسب قراردادی که با انتشارات بسته‌اند جاری خواهد بود. این احتمال وجود دارد که مولف فوت نماید و در اینصورت حق مادی وی به چه ترتیب خواهد شد. در ایران ۵۰ سال بعد از فوت مولف، تمامی حقوق مادی اثر برای ناشر خواهد بود.