در این مطلب که با عنوان سوالات متداول درباره چاپ کتاب و پاسخ آنها ارایه شده سعی شده است به ذکر برخی سوالات پرتکرار در زمینه چاپ کتاب پرداخته شود و پاسخ‌های آنها ذکر گردد. صاحبین اثر می‌توانند قبل از چاپ کتاب خود با مطالعه این سوالات به پرسش‌های احتمالی و پاسخ‌های آنها دست پیدا کنند. با وب سایت چاپ کتاب نارون دانش همراه شوید.

سوالات متداول درباره چاپ کتاب و پاسخ آنها

۱) آیا امکان تبدیل پایان‌­نامه به کتاب وجود دارد؟

بله، در بحث مربوط به تبدیل پایان نامه به کتاب دو نوع کتاب می­‌توان از پایان‌­نامه کارشناسی ارشد یا دکترا مستخرج نمود: پژوهش محور و تئوری محور. در نوع اول از تمامی فصول پایان­‌نامه برای تدوین متن اصلی کتاب استفاده می‌­شود اما در نوع دوم صرفاً از ادبیات پژوهشی و مبانی نظری ذکر شده برای یک یا دو متغیر (که عموماً فصل ۲ پایان‌­نامه‌­ها است) آورده می­‌شود. 

۲) آیا استخراج مقاله از پایان نامه، مانع استخراج کتاب از پایان نامه می‌شود؟

خیر. از یک پایان‌نامه می‌توان هم مقاله استخراج کرد و هم کتاب. این دو بخش هیچگونه همپوشانی با هم ندارند و متمایز از همدیگر می‌­باشند. فرمت و قالب کتاب با فرمت و قالب مقاله کاملاً متفاوت هستند.

۳) آیا تعداد نویسندگان (یا مترجمین) در هزینه چاپ کتاب تاثیری دارد؟

تعداد نویسندگان در هزینه‌­ چاپ کتاب هیچ تغییری به وجود نخواهد آورد. برخی از ناشرین اقدام به اخذ هزینه اضافی به ازای اضافه شدن یک اسم می­‌کنند. در انتشارات نارون دانش این امر وجود ندارد و تعداد مولفین تاثیری در افزایش یا کاهش هزینه نخواهد داشت.

۴) انتشارات دانشگاهی معتبر است یا انتشارات غیردانشگاهی؟

تنها تفاوتی که بین انتشارات دانشگاهی و انتشارات غیردانشگاهی وجود دارد این است که مولف در انتشارات دانشگاهی هزینه‌­های چاپ کتاب را پرداخت نمی­‌کند اما در انتشارات غیردانشگاهی این هزینه‌­ها در صورتی که ناشر هیچ شراکتی در فروش کتاب نداشته باشد، بر عهده مولف خواهد بود. طبیعتاً بودجه انتشارات دانشگاهی در ایران از طرف دولت پرداخت می‌­شود و انتشارات غیردانشگاهی معمولاً مانند شرکت­‌های خصوصی ردیف بودجه دولتی ندارند و بنابراین نمی­‌توانند همه کتابها را به صورت رایگان چاپ کنند. به غیر از این تفاوت، تفاوت دیگری به لحاظ کیفیت چاپ و سایر موارد وجود ندارد.

۵) آیا بازه زمانی برای چاپ کتاب علمی با کتاب غیرعلمی تفاوت دارد؟ چرا؟

بازه زمانی چاپ کتاب علمی حدود ۴۰ تا ۵۰ روز کاری زمان می­‌برد ولی کتاب‌های غیر علمی بین ۲/۵ تا ۳ ماه و از این قرار می­‌توان گفت اندکی تفاوت وجود دارد. دلیل تاخیر در چاپ کتاب‌های غیر علمی آن است که وزارت ارشاد حساسیت بیشتری نسبت به این نوع کتاب‌ها نشان می‌­دهد تا آنها فاقد مشکل دینی، سیاسی یا اخلاقی باشند. دلیل دوم این است که  تعداد کتاب هایی که به وزارت ارشاد ارسال می­‌شوند کتاب‌هایی غیرعلمی یا به عبارت بهتر غیردانشگاهی هستند؛ به این سبب ترافیک این نوع کتاب­‌ها بیشر بوده و مدت زمان چاپ نهایی هم تاحدودی بیشتر می­‌شود.

۶) برای چاپ کتاب چه مدارکی لازم است؟

هر کدام از نویسندگان می­‌بایست کپی کارت ملی خود را برای نشر ارسال کنند. اگر قرار بر این است که صاحبان اثر بر روی جلد از عنوان دکتر یا عضو هیئت علمی برای نام خود استفاده نماید. در این‌صورت آنها می­‌بایست مدارک مربوط به اینکه عضو هیئت علمی هستند یا در مقطع دکترا فارغ‌التحصیل شده‌­اند را به نشر ارسال کنند. در اینجا ارسال مدرک دکترا لازم و اجباری است. دلیل دریافت مدرک دکتری یا حکم کارگزینی برای ارسال به ارشاد آن است تا نشر اثبات کند نویسنده یا نویسندگان واقعاً فارغ‌التحصیل دوره دکترا یا هیئت علمی می‌باشند و  افراد غیر نتواند برای خودشان از عناوین جعلی استفاده کنند.

۷) چه مجوزهایی برای کتاب گرفته می­شود؟

الف) شابک از خانه کتاب (یک الی سه روزکاری بعد از شروع قرارداد)

ب) فیپا از کتابخانه ملی (ده تا چهارده روز بعد از شروع قرارداد)

ج) مجوز ارشاد (بعد از تایید نهایی فایل‌های کتاب توسط صاحب اثر)

د) اعلام وصول (ارسال نسخ کسر شده از تعداد کتاب‌های چاپ شده، بعد از چاپ اثر و برای تکمیل پرونده‌ی مجوز)

۸) صاحبین اثر چگونه می­‌توانند پیگیر این مساله بشوند که آیا ناشر مجوزهای ذکر شده را واقعاً اخذ کرده است یا خیر؟

وقتی مجوز فیپای کتاب اخد می­‌شود صاحبین اثر می‌­توانند به صورت آنلاین آن را در سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران مشاهده کنند. این کار از طریق جست و جوی نام نویسنده یا نام کتاب یا ناشر در باکس مربوطه امکان­‌پذیر است. همچنین بعد از چاپ کتاب، صاحبین اثر می­‌توانند وارد وب سایت خانه کتاب شده و در آنجا نیز با جستجوی نام اثر و کتاب خود از گرفتن مجوزهای رسمی برای چاپ کتاب مطمئن شوند.

۹) قطع کتاب چیست و چه قطعی مناسب کتاب من است؟

قطع همان اندازه کتاب است. قطع‌های رایج برای کتاب‌های علمی وزیری و در صورت کم بودن تعداد صفحات قطع رقعی می‌باشد. برای کتاب های غیر علمی هم معمولا برای کتاب های رمان و حجیم همان قطع وزیری و  برای کتاب‌های خاص‌تر و کم حجم‌تر مثل شعر و دل نوشته، قطع رقعی مناسب می‌باشد. البته برای کتاب‌های علمی انواع مختلف قطع مورد استفاده قرار می‌گیرد که کاملاً سلیقه‌ای است و سلیقه‌ی صاحب اثر مد نظر است (قطع کتاب و انواع رایج آن در چاپ کتاب).

۱۰) چطور می‌شود به ناشر اعتماد کرد و نگران سرقت ادبی نبود؟

بساری از صاحبین اثر از این مساله نگران هستند که بعد از اریه فایل کتاب از کجا مطمئن شوند که فایل آنها مورد سرقت ادبی قرار نخواهد گرفت. واقعیت هیچ راهی برای اثبات این مساله از طرف نشر وجود ندارد. در این مساله خود مولف تا زمانیکه قرارداد نشر امضا نشده است می­‌تواند فایل نهایی و کامل را در اختیار ناشر قرار ندهد. بعد از اخذ قرارداد این فایل در اختیار نشر قرار می‌گیرد که طبیعتاً وجود قرارداد فی مابین مانع از سرقت علمی و ادعای مالکیت غیر خواهد شد و مولف می‌­تواند به راحتی در صورت بروز مشکل احقاق حق نماید. البته صاحبین اثر تنها زمانی می­‌توانند از طریق قرارداد خود احقاق حق نمایند که ناشری که انتخاب نموده‌­اند مورد تایید و دارای مجوز فعالیت قانونی از وزارت ارشاد باشد. در غیر اینصورت امکانی برای اعاده حق وجود نخواهد داشت.

۱۱) آیا امکان چاپ کتاب به صورت ناشر مولف وجود دارد یا خیر؟

بر اساس مصوبه وزارت ارشاد (که در سال ۹۸ ابلاغ شده است) صاحبین اثر دیگر نمی­‌توانند برای اخذ مجوزهای قانونی برای چاپ کتاب شخصاً اقدام کنند و می‌­بایست از طریق یکی از ناشرین دارای مجوز فعالیت از وزارت ارشاد اقدام کنند.

با پیشرفت شگرف تکنولوژی و تولید بسیار انبوه فایل‌های دیجیتالی و ابزار اجرای فایل‌های مختلف، بازار چاپ کتاب و کتابخوانان نیز دچار تغییرات وسیعی شده است. فایل‌های دیجیتالی کتاب که با نام ای بوک (E-book) رایج شده‌اند عرصه را بر کتاب‌های سنتی کاغذی تنگ‌تر کرده‌اند. اکنون این سوال مطرح است که ای بوک یا کتاب کاغذی؟ کدام یک پرطرفدار است؟ برای پاسخ به این سوال به نتایج یک پژوهشی که در سال ۲۰۱۶ در آمریکا انجام شد و در مجله لس آنجلس تایمز چاپ شده است اشاره می‌کنیم (بیشتر بخوانید: برای اولین بار چاپ الکترونیک بهتر است یا چاپ کاغذی؟).

ای بوک یا کتاب کاغذی؟ کدامیک پرطرفدار است؟

نوآمی. اس بارون و تیم وی در سال ۲۰۱۶ در دانشگاه آمریکن اقدام به انجام یک پژوهشی نمودند که در آن قصد داشتند میزان علاقه دانشجویان را به یکی از دو نوع سند نوشتاری ای بوک و کتاب کاغذی بسنجند. در این پژوهش از ۳۰۰ نفر دانشجو در این رابطه نظرسنجی به عمل آمد. این دانشجویان از کشورهای آمریکا، ژاپن، آلمان و اسلواکی بودند و از آن‌ها این سوال پرسیده شد که ترجیح‌شان از بین ای بوک و کتاب کاغذی کدامیک است. 

نتایج پژوهش وی نشان داد دانشجویان عمدتاً کتاب کاغذی را بیشتر از ای بوک ترجح دادند که در این میان به دو دلیل مهم نیز اشاره نمودند:

۱- از دست دادن سریع تمرکز و مشغول شدن به کار دیگر هنگام خواندن فایل‌های دیجیتالی

۲- دردهای جسمی و سردرد و اذیت چشم‌ها هنگام خواندن فایل‌های دیجیتالی

نتایج براون در این پژوهش موید این قضیه بود که چرا در سال ۲۰۱۵ میزان فروش کتاب‌های کاغذی بیشتر از کتاب‌های دیجیتال (ای بوک) بوده است. ادعای زیاد بودن فروش کتاب‌های کاغذی در مقایسه با کتاب‌های دیجیتالی از سوی انجمن ناشران آمریکا ارایه شده بود.

بارون در جمع بندی نظرات و دلایل دانشجویان اذعان می‌دارد که:

معمولاً کتاب‌های دیجیتالی (ای بوک) بر روی ابزاری مانند موبایل، کامپیوتر و ابزارهای مشابه خوانده می‌شوند. معمولاً این ابزارها عوامل مزاحم بسیار زیادی برای خوانندگان خود دارند مانند تماس‌های مکرر، وصل شدن به اینترنت و انجام جستجوی ساده در گوگل، که در میان خواندن کتاب می‌تواند خواننده را حداقل نیم الی یک ساعت از خواندن کتاب بازدارد. 

بارون در آخر، یک دلیل بسیار جالب دیگر برای برتری کتاب‌های کاغذی ذکر می‌کند:

پژوهش من نشان داد که افراد اگر کتاب کاغذی داشته باشند به احتمال بسیار زیاد آن را مجدداً خواهند خواند. احتمال دارد فردی عنوان کتاب را در قفسه کتابخانه خود ببیند و تمایل و اشتیاق مجدد به خواندن دوباره یا خواندن برای اولین بار آن کتاب در او به وجود آید.

به نظر می‌رسد با توجه به نتایج این پژوهش و تمایل مجدد بسیاری از خوانندگان کتاب برای خرید کتاب‌های کاغذی، ناشران در آینده نزدیک بار دیگر به سنت قدیمی خود برگردند و کتاب‌های خود را بیشتر به صورت کاغذی چاپ و منتشر کنند؛ هرچند طرفداران کتاب‌های ای بوک نیز در این میان نظرات و دفاعیات خود را دارند و دلایل بسیاری را اعم از عوامل زیست محیطی در  چاپ کتاب به صورت کاغذی ارایه می‌دهند.

چاپ کتاب در انتشارات نارون دانش

انتشارات نارون دانش یکی از برترین ناشرین در حوزه چاپ کتاب می‌باشد. صاحبان اثر می‌توانند از خدمات ویراستاری کتاب و همچنین صفحه آرایی کتاب این انتشارات بهره‌مند شوند. انتشارات نارون دانش با در اختیار داشتن تیم متخصص طراحی جلد کتاب این امکان را دارد که در زمینه مربوط به طراحی جلد کتاب نیز به صاحبان اثر خدمات تخصصی ارایه نماید. جهت برقراری ارتباط با ما می‌توانید از طریق صفحه تماس با ما اقدام نمایید.

در مطلب قبل به ذکر ۹ مورد از ویژگی های ظاهری چاپ کتاب پرداخته ایم که در این مطلب حاضر قصد داریم تا به ارایه بخش دوم آن بپردازیم (از این لینک برای مشاهده بخش اول استفاده کنید). در این بخش به ذکر ۶ مورد دیگر از این ویژگی‌های ظاهری چاپ کتاب خواهیم پرداخت که عبارتند از صفحه حق مولف، صفحه اهدا، یادداشت ناشر یا پیشگفتار مترجم، پیشگفتار، سیاستگذاری و قدردانی و فهرست مطالب.

ویژگی های ظاهری چاپ کتاب را بشناسید ـ بخش دوم

صفحه حق مولف، در پشت صفحه عنوان قرار می‌گیرد و در ان اطلاعات فهرست نویسی پیش از انتشار (فیپا) و نام مولف یا مولفان، مترجم یا مترجمان، ناشر، نشانی ناشر، محل، تاریخ و نوبت چاپ، شمارگان، قیمت و شابک کتاب ارایه می‌شود.

صفحه اهدا، در صورتی که کتاب به کسی اهدا شده باشد، این مطلب پس از صفحه حق مولف در صفحه فرد قرار می‌گیرد. پشت صفحه اهدا معمولاً خالی می‌ماند.

یادداشت ناشر یا پیشگفتار مترجم، قبل ار پیشگفتار مولف قرار می‌گیرد. اگر پیشگفتار توسط فردی دیگر تهیه شود، نام مولف پیشگفتار در پایان سمت چپ و اگر لازم باشد نام محل و تاریخ یک سطر پایین‌تر از نام مولف چاپ می‌شود.

پیشگفتار، معمولاً کوتاه است، در پیشگفتار مولف وارد جزییات کتاب نمی‌شود و این کار را در مقدمه یا در خود متن کتاب می‌دهد.

ویژگی های ظاهری چاپ کتاب را بشناسید ـ بخش دوم

سپاسگزاری و قدردانی، مولف در این قسمت از اشخاصی که او را به شیوه‌های گوناگون یاری داده‌اند یا با او همکاری کرده‌اند یا در کار چاپ توجه خاصی مبذول داشته‌اند و غیره، سپاسگزاری می‌کند.

فهرست مطالب، عبارتست از فهرست عنوان‌ها، بخش‌ها، و فصل‌ها به ترتیبی که در کتاب قرار گرفته‌اند و شماره صفحه شروع هریک در مقابل آنها ذکر می‌شود. فهرست مطالب از ضروریات هر کتاب است. اگر کتاب تصویرها و جدول‌های زیادی داشته باشد به ترتیب فهرست تصویرها و فهرست جدول‌ها چاپ می‌شود. محل قرار گرفتن آن بعد از پیشگفتار، و اگر کتاب پیشگفتار نداشته باشد بعد از صفحه عنوان است.

متن کتاب بخش اصلی و بدنه کتاب است و به صورت فصل‌های متعدد ارایه می‌شود. بعد از صفحه فهرست مطالب، اگر کتاب مقدمه داشته باشد ابتدا مقدمه و سپس متن می‌آید. آنچه در مورد این دو قسمت از نظر شکل ظاهری قابل گفتگو است عبارتند از: پاراگراف بندی، نقطه گذاری، پانویس یا زیرنویس. نوشتن نقل قول، در زیرنویس قواعد و  ضوابط خاصی دارد؛ شماره‌بندی داخل فصول یا متن، در صورتی که لازم باشد فصول، بخش‌ها، بندها و مطالب مهم کتاب شماره‌بندی شود، بهتر است برای این منظور از استاندارد تعیین شده پیروری شود.

چاپ کتاب در انتشارات نارون دانش

انتشارات نارون دانش یکی از برترین ناشرین در حوزه چاپ کتاب می‌باشد. صاحبان اثر می‌توانند از خدمات ویراستاری کتاب و همچنین صفحه آرایی کتاب این انتشارات بهره‌مند شوند. انتشارات نارون دانش با در اختیار داشتن تیم متخصص طراحی جلد کتاب این امکان را دارد که در زمینه مربوط به طراحی جلد کتاب نیز به صاحبان اثر خدمات تخصصی ارایه نماید. جهت برقراری ارتباط با ما می‌توانید از طریق صفحه تماس با ما اقدام نمایید.

در آماده‌سازی و چاپ کتاب علاوه بر محتوای آن و سایر اصول نگارشی، عناصر دیگری نیز وجود دارند که عدم رعایت آنها از ارزش کتاب می‌کاهد. در اینجا قصد داریم به ذکر عناصر اصلی و مهم یک کتاب بپردازیم (بیشتر بخوانید:اصول طراحی صفحات اولیه کتاب).

عناصر اصلی و مهم یک کتاب 

عناصر اصلی یک کتاب عبارتند از:

۱- نام نویسنده (یا نویسندگان به طور کامل)

۲- نام کتاب به طور کامل

۳- مشخصات نشر (شامل نام نشر، تاریخ نشر، محل نشر، و نام چاپخانه)

۴- تعداد تیراژ

۵- نوبت ویرایش

۶- نوبت چاپ

۷- قیمت کتاب

این عناصر هفتگانه عناصر اصلی و مهم موجود در یک کتاب هستند که هرگونه خدشه و اشکال در آنها می‌تواند باعث کم ارزش شدن کتاب گردد.

برخی از کتابها ترجمه شده هستند. در این کتابها علاوه بر عناصر هفتگانه ذکر شده در بالا، اطلاعات زیر نیز حتماً باید به کتاب افزوده شودند.

۱- نام نویسنده به زبان اصلی علاوه بر زبان فارسی

۲- نام کتاب به زبان اصلی یا زبانی که ترجمه از روی آن صورت گرفته است.

۳- تاریخ انتشار کتابی که ترجمه از روی آن صورت گرفته است.

۴- نام مترجم (یا مترجمان) به طور کامل

همانگونه که در فوق مشاهده می‌نمایید می‌توان چنین مطرح نمود که تمامی انواع کتابها ۱۱ عنصر اساسی دارند که برحسب اینکه کتاب ترجمه شده است یا تالیفی می‌باید به تفکیک این اصل هریک از اصول در درون کتاب رعایت گردد (بیشتر بخوانید: تالیف کتاب بهتر است یا ترجمه کتاب؟).

حال شاید از خود بپرسید که چرا به این عوامل فوق عناصر اصلی گفته می‌شود؟ مثلاً تعداد تیراژ و نوبیت چاپ چه اهمیت خاصی دارند؟ همه افرادی که به صورت حرفه‌ای کتاب می‌خوانند می‌دانند که تعداد تیراژ و نوبت چاپ دو فاکتور مهم خوانندگان برای ارزیابی کتابی هستند که مولف یا مولفان آن را نمی‌شناسند و یا اینکه از کیفیت محتوای کتاب اطلاعی ندارند. البته یکی از کاربردهای نوبت چاپ سنجش میزان محبوبیت کتاب است. مثلاً بسیاری از نویسندگان در کتاب خود مجبور هستند بعد از چاپ و به انتشار رساندن آن ویرایشاتی را اعمال کنند که این ویرایشات می‌تواند حتی ادامه دار نیز باشد. مثلاً یک کتاب دانشگاهی که مولف آن مجبور است برخی اطلاعات کتاب را بر حسب پیشرفت‌های انجام شده به روزرسانی کند تا کتابش حاوی مطلب قدیمی نباشد. در اینجا معمولاً نویسنده کتاب با دادن نوبت‌های ویرایش بر روی کتاب می‌تواند خوانندگان خود را راهنمایی کند.